معرفی نهال زغال اخته و انواع آن

زغال اخته با نام علمی Cornus mas یکی از درختچه‌های میوه‌ای مقاوم و باارزش است که به دلیل میوه‌های ترش و خوش‌رنگش، محبوبیت زیادی در مناطق مختلف جهان، به خصوص در ایران، دارد. این گیاه بومی جنوب شرقی اروپا و آسیای غربی است و به دلیل سازگاری بالا با شرایط مختلف آب و هوایی، به راحتی قابل کشت و پرورش است. میوه‌های زغال اخته که شبیه به گیلاس هستند، سرشار از ویتامین C، آنتی‌اکسیدان‌ها و فیبر بوده و برای تهیه مربا، شربت، ژله، لواشک و حتی مصرف تازه کاربرد دارند. علاوه بر میوه‌دهی، درختچه زغال اخته در اوایل بهار با گل‌های زرد رنگ و زیبا، منظره‌ای چشم‌نواز ایجاد می‌کند که جنبه زینتی آن را نیز پررنگ می‌کند.

مشخصات گیاه‌شناسی زغال اخته

زغال اخته یک درختچه خزان‌کننده است که ارتفاع آن بسته به گونه و شرایط اقلیمی می‌تواند از ۲ تا ۷ متر متغیر باشد. برگ‌های آن بیضی شکل، سبز تیره و براق هستند که در پاییز به رنگ‌های قرمز و بنفش در می‌آیند. گل‌های زرد روشن و کوچک آن، قبل از باز شدن برگ‌ها در اوایل بهار ظاهر می‌شوند که همین ویژگی، آن را به یکی از اولین گیاهان گل‌دهنده در فصل بهار تبدیل می‌کند. میوه‌های آن نیز که در اواخر تابستان و اوایل پاییز می‌رسند، به رنگ قرمز تیره و براق هستند و طعمی ترش و گس دارند. زغال اخته گیاهی مقاوم به سرما است و می‌تواند تا دمای منفی ۲۵ درجه سانتی‌گراد را تحمل کند. همچنین، این گیاه نسبت به خشکی و آفات و بیماری‌ها نیز مقاومت خوبی از خود نشان می‌دهد.

نیازهای اکولوژیکی برای پرورش نهال زغال اخته

برای پرورش موفق نهال زغال اخته، توجه به برخی نیازهای اکولوژیکی ضروری است:

• نور: زغال اخته به آفتاب کامل نیاز دارد، اما در نیم‌سایه نیز می‌تواند رشد کند، هرچند میزان میوه‌دهی در شرایط نور کامل بیشتر خواهد بود.
• خاک: این گیاه در انواع مختلف خاک‌ها می‌تواند رشد کند، اما خاک‌های لومی با زهکشی خوب و pH خنثی تا کمی قلیایی (۶.۵ تا ۷.۵) را ترجیح می‌دهد.
• آبیاری: زغال اخته پس از استقرار، به آبیاری زیادی نیاز ندارد و به خشکی مقاوم است. اما در سال‌های اول کاشت و در فصول خشک، آبیاری منظم برای رشد بهتر و میوه‌دهی بیشتر توصیه می‌شود.
• کوددهی: استفاده از کودهای آلی و معدنی متعادل در اوایل بهار می‌تواند به بهبود رشد و افزایش محصول کمک کند.
• هرس: هرس فرم‌دهی در سال‌های اولیه و هرس باردهی برای حذف شاخه‌های خشک، بیمار و متراکم، به تهویه بهتر گیاه و افزایش کیفیت میوه کمک می‌کند.

انواع نهال زغال اخته

گرچه زغال اخته از نظر ظاهری شباهت زیادی به هم دارند، اما ارقام مختلفی از آن با تفاوت‌هایی در اندازه میوه، زمان رسیدن، طعم و مقاومت به سرما وجود دارد. در اینجا به برخی از انواع شناخته‌شده‌تر آن اشاره می‌کنیم:

1. زغال اخته بومی (Common Cornelian Cherry – Cornus mas): این رقم، همان نوع اصلی و رایج زغال اخته است که در اکثر مناطق یافت می‌شود. میوه‌های آن قرمز تیره، بیضی شکل و با طعم ترش هستند. این نوع زغال اخته بسیار مقاوم بوده و برای مصارف مختلف از جمله مربا و شربت مناسب است.
2. ارقام پیوندی و اصلاح شده: در سال‌های اخیر، ارقام اصلاح شده‌ای از زغال اخته معرفی شده‌اند که دارای ویژگی‌های بهبود یافته‌ای هستند. برخی از این ارقام ممکن است میوه‌های بزرگ‌تر، شیرین‌تر، یا با زمان رسیدن متفاوت تولید کنند. به عنوان مثال، ارقامی وجود دارند که میوه‌هایی به رنگ زرد یا نارنجی تولید می‌کنند که علاوه بر زیبایی، در تنوع محصولات نیز کاربرد دارند.
   • “جولیا” (Jolico): این رقم یکی از ارقام شناخته شده اروپایی است که به دلیل میوه‌های نسبتاً بزرگ و عملکرد بالا مورد توجه قرار گرفته است. میوه‌های آن قرمز تیره و خوش‌طعم هستند.
   • “ویاچسلافسکی” (Vyacheslavsky): این رقم نیز از ارقام پربار محسوب می‌شود که میوه‌هایی با اندازه متوسط و رنگ قرمز روشن تولید می‌کند.
   • “گلدن گلوب” (Golden Glow): این رقم با میوه‌های زرد تا نارنجی رنگ شناخته می‌شود که برای تنوع در محصولات و همچنین جنبه زینتی آن مورد استفاده قرار می‌گیرد.
   • “واریگاتا” (Variegata): این نوع بیشتر به خاطر برگ‌های ابلق و زیبا (با رگه‌های سفید یا کرم) جنبه زینتی دارد تا میوه‌دهی، اگرچه میوه‌های کوچکی نیز تولید می‌کند.

خرید انواع نهال زغال اخته از سالم نهال

انتخاب نوع نهال زغال اخته به هدف از کشت (مصرف تازه، فرآوری، یا زینتی) و شرایط اقلیمی منطقه شما بستگی دارد. مشاوره با کارشناسان کشاورزی و نهالستان‌های معتبر می‌تواند در انتخاب بهترین رقم برای باغ یا مزرعه شما کمک کننده باشد. کاشت نهال زغال اخته علاوه بر ارزش اقتصادی، به حفظ تنوع زیستی و زیبایی محیط نیز کمک می‌کند.

ارتباط با نهالستان

• دفتر مرکزی و گلخانه :آذربایجان غربی- شهرستان میاندوآب – کوی رابری بلوار دانشگاه باکری نرسیده به ایستگاه تحقیقات کشاورزی نهالستان سالم نهال
• تلفن همراه : 09144809396